آرا و گرایشهای خاص     :

     ابونصر فارابی همانند صوفیان زندگی می کرده و لباس می پوشیده است. او مانند فلاسفه بزرگ آن زمان از موسیقی علمی نظری اطلاعات زیادی داشته و کتابی هم دراین فن نوشته است . وی در رشته های مختلف علوم تالیفات متعدد دارد    . ادامه مطلب...

 ابونصرفارابی

شناسنامه:

نام کام  :بو نصر محمد بن محمد فارابی

لقب: معلم ثانی

   زادروز     :سال 260 هجری

زادگاه      :فاراب، خراسان.، ایران

  ادامه مطلب...

اثبات توحید واجب تعالی
پژوهشگر: زهره گریزان
زیر نظر استاد دکتر حسینی شاهرودی
مقدمه
بحث ما درباره توحید یعنی اعتقاد به خدا و یگانگی اوست می دانیم که سر سلسله ی تمام عقاید دینی توحید و اعتقاد به خداست قرآن کریم می فرماید: «الدین یومنون بالغیب» غیبت یعنی نهان و حقایقی که ظاهر نبوده و ملموس نیستند.
نخستین مرتبه ایمان «کفر به طاغوت و گرویدن به خداست که همان مضمون «لا اله الا الله» شعار توحید می باشد نفی هر الهه ای جز معبود حق، بدیهی است همچنین معاد را اگر کسی منکر بود خدا را متهم به عبث کاری کرده است اگر معاد نباشد خلقت بشر بازی و بیهوده کاری است خلاصه این که توحید خداوند حتماً همراه با تنزیه باید باشد که اخلاص در توحید است شخص موحد باید اخلاص داشته باشد سبحان الله همراه با الحمد الله باشد منزه است خدای من از هر نقصی و هر کمالی است از اوست و شریک در صفات ندارد.
چکیده:
یکی از بهترین دلایل در باب اثبات توحید و یگانگی خداوند دقت نظر و توجه خاص به نظم خاص و پیوستگی کامل در نظام هستی است هماهنگی ویژه در میان اجزاء یک شی و اعضا یک پیکر دلالت بر وجود وحدت آفرینده حکیم دارد مجموعه هستی در مدار و قرار، در ارتباط و پیوستگی مخصوص قرا ردارند واین مساله به وضوح دلالت بر توحید و یکتایی صانع حکیم و فاعل توانا دارد.
آیات قرانی بر این امر نیز دلالت دارد و الهکم اله و احد لااله الاهو الرحمن الرحین(بقره آیه 159)
عقل و علم نیز به همین حقیقت گواهی می دهد زیرا نظم حاکم بر پدیده های و هماهنگی موجود میان پدیده ها گواه بر حاکمیت عقل و یک تدبیر و یک درایت و تصمیم بر سراسر گیتی می باشد و همین تمامیت صنع است که یگانگی ذات خدا را اثبات می کند.
کلید واژه:
توحید- نظم و به هم پیوستگی- هستی- یگانگی- مبدا- واجب الوجود- تعدد- منشا انتزاع- محدود –وحدت- وجود- اشتراک- نظم علی ومعلولی- حقیقت- فطرت- بی نهایت

ادامه مطلب...

موضوع: توحید و انواع آن
پژوهشگر: فریده هراتی
زیر نظر استاد: دکتر حسینی شاهرودی
چکیده: توحید به معنای یگانه پرستی است که برای یگانگی خدا دلایلی ذکر میشودو بعد از آن اقسام توحید بیان میشود که بر پنج قسم می باشد و در این مقاله رابطه توحید با سایر اصول دین و در پایان تفاوت توحید نظری با توحید عملی بحث میشود
کلید واژه : توحید. توحید در خالقیت. دلایل یگانگی خدا. اقسام توحید. رابطه توحید با سایر اصول دین . تفاوت توحید نظری با عملی
مقدمه
مسئله توحید در نظر پیشوایان دین آنچنان اهمیت داشته که هیچ فرصتی را برای پرداختن به آن از دست نمی دادند .لذا هدف انبیا بود که این اصل اساسی هر چه بیشتر در اذهان مردم جایگزین و مسلمانان به همه ابعاد آن آشنایی کامل پیدا کنند تا تاثیر خودش را در سعادت دنیا وآخرت آنها ببخشد و از خطوط انحرافی و لغز شهایی که ریشه در انحراف از توحید دارد ،مصون بمانند.
اگر توحید آنچنان که باید شناخته شود زندگی انسان سرا پا الهی شده و میتواند بینش انسان را نسبت به جهان هستی و رفتن به سوی کمال تضمین کند.
حد نصاب توحید در اسلام یعنی اولین مرتب هایی که یک انسان از دید گاه اسلامی ،موحد شناخته میشودآن است که قائل به وحدت خالق و وحدت رب تکوینی و رب تشریعی الهی باشد یعنی هم خا لق را یگانه بداند و هم رب و کردگار و صاحب اختیار جهان را و هم قا نون گذار اصیل را.

ادامه مطلب...

تفاوت دیدگاه قائلین به اصالت وجود و ماهیت و تاثیر آن بر سایر مسایل فلسفی
پژوهشگر: یده نفیسه حسینی
زیر نظر استاد دکتر حسینی شاهرودی
چکیده
در این مقاله تفاوت قائلین به اصالت وجود و ماهیت و تاثیر آن بر سایر مسایل فلسفی به روش مطالعه کتابخانه‌ای مورد بررسی قرار گرفت و نتایج حاصله به صورت مقایسه تطبیقی ارایه شده است. اهم تفاوت‌های این دو نظریه در مسائلی نظیر جعل، تشکیک فلسفی، حرکت اشتدادی، تشخص وجود و ماهیت، نحوه ترکیب ماده و صورت، معقول ثانی و مساله شناخت ارائه گردیده است.
اصطلاحات : اصالت وجود؛ جعل؛ تشکیک فلسفی؛ حرکت اشتدادی؛ تشخص؛ ماده؛ صورت؛ معقول ثانی.
مقدمه :
این مساله که اصالت با وجود است یا ماهیت به منزله پایه و اساس مباحث الهی است و حل بیشتر غوامض فلسفه بر آن توقف دارد.این اصل مهم فلسفی تا قبل از صدر المتالهین روشن نبوده است اگرچه شیخ و خواجه و دیگران از اتباع مشاء معتقد به اصالت وجود بوده اند ولی تبعاتی از قول به تباین در وجودات در کلمات آنها موجود است که به حسب نتیجه فرقی با قول به اصالت ماهیت ندارد.
صدر المتالهین همانطوری که در اوائل مباحث وجود اسفار ذکر نموده در اوایل تحصیل خود قایل به اصالت ماهیت بوده است ودر این مساله از استاد خود جناب میر داماد پیروی می نموده ولی بعدها از این قول بر گشته و اصالت وجود را اختیار نموده است. همچنین محققان از حکما شیخ الرئیس , فارابی, بهمنیار, ابوالعباس لوکری ودیگران از اتباع مشاء قایل به اصالت وجود بوده اند در بین راسخین در فلسفه سهروردی و میر داماد اصالت ماهیت را اختیار نموده اند و برای اثبات مدعای خود دلایل متعددی ذکر نموده اند ؛ البته میر داماد در این قضیه متصلب تر از شیخ اشراق است زیرا شیخ در اواخر کتاب تلویحات تصریح کرده که نفوس انسانیه و عقول مجرده قدسیه وجودات بسیطه بدون ماهیتند. گویا شیخ اشراق جهت معارضه با حکمای مشاء و تمام ندانستن اصالت وجود تظاهر به اصالت ماهیت نموده است به هرروی ما دراین مقاله بر آنیم به تفاوت این دو دیدگاه پرداخته و تاثیر آن را بر روی سایر مسائل فلسفی بسنجیم .

ادامه مطلب...

عنوان: نظام احسن ازدیدگاه حکمت متعالیه
پوهشگر: غلامرضا کریمی
زیر نظر استاد دکتر حسینی شاهرودی
چرا نوع مجرّدات اکمل و اشرف است؟
ملّاصدرا در پاسخ به پرسش بالا، برطبق مفاد قاعده امکان اشرف، می‌گوید: صدور اخس از فیّاض مطلق و جواد محض، تا زمانی‌که اشرف ممکن باشد، پذیرفته نیست؛ بلکه اقتضای آن دو صفت این است که موجودات طبق قاعده امکان اشرف یعنی «اشرف- فالأشرف» به وجود بیایند. بنابراین، آغاز سیر نزولی، از عقول فعال، صور مکرمه، ملائکة مهیمه و انوار قاهره (مجرّدات عالی) است؛ زیرا این موجودات، به لحاظ امکان وقوع، اشرف هستند، سپس سایر موجودات با همان ترتیب و قاعده خاص قرار می‌گیرند. بر این اساس، خداوند متعال علّت تامّة سلسلة مجرّدات به شمار می‌رود؛ زیرا، در این موجودات، علّت صوری و مادّی وجود ندارد، علّت فاعلی آنها را همان علّت غایی تشکیل می‌دهد. از این گذشته، در علم عنایی، بیان شد که خداوند متعال، عالِمِ، مبدأ، و راضی به نظام احسن است؛ از این‌رو، در نظام هستی، هر نوعی که بلاواسطه از او صادر می‌شود، باید اکمل و اشرف باشد؛ زیرا مقتضی- که قابلیت عقل باشد- موجود، و مانع مفقود است.

ادامه مطلب...

نظام احسن ازدیدگاه حکمت متعالیه
پوهشگر: غلامرضا کریمی
زیر نظر استاد دکترحسینی شاهرودی
مقدمه
بر اساس بذیرش اصل واقعی و اینکه انسان و جهان و بیوتد انها با هم بتداری نبوده بلکه دارای واقعیت میباشد مساله ای به نهم نظم و هماهنگی و همچنین مطلبی به نام نظام احسن مطرح میشود که ایا واقعیت های جهان هماهنگ و منظم میباشند یا براکنده از همدیگرند؟ و ایا بر فرض نظم و هماهنگی ودارای بهترین نظام و محکمترین انسجام میباشند؟ و یا اینکه نظام احسن از وضع موجود متصور و ممکن خواهد بود؟ محور بحث در نظام احسن تنها موجودات جهان ماده که با احساس و استقرا و تجربه قابل بررسی میباشند نیست بلکه تمام انچه موجود خواهد بود اعم از مجرد مادی و همچنین اعم از دنیا و اخرت و خلاصه هر چه که هستی ان با برهان ثابت است در قلمرو این بحث خواهد بود. به لحاظ تاریخی، بحث «نظام احسن» از ارتباط میان سه بحث مهم فلسفی دیگر به وجود آمده است: 1) علم باری‌تعالی؛ 2) عنایت؛ 3) خیر و شرّ. به عبارت دیگر، ایده نظام احسن را می‌توان مرکز ثقل مثلثی به شمار آورد که رأس‌های آن را این مباحث تشکیل می‌دهند.
پرسش اساسی ما در مقالة حاضر این است که: چگونه نظام هستی می‌تواند برآمده از نظام ربّانی و به این معنا، دارای بهترین صورت ممکن باشد؛ درحالی که شرور فراوانی در آن مشهود است؟ نظام احسن، قاعدتاً نظامی است که در آن، یا به طور کلّی شرّ راه نیافته یا شرور بسیار اندکی راه یافته است، به طوری‌که این میزان از شرور، ضرری برای احسن بودن نظام محسوب نمی‌شود؛ و حال‌آنکه، به نظر مردم و بعضی از فلاسفة غرب، تعداد شرور در نظام هستی بسیار زیاد است.
برای پاسخ دادن به پرسش یاد شده، لازم است که ابتدا معنا و مفهوم «نظام احسن» را به خوبی توضیح دهیم، سپس براهین اثبات آن را از دیدگاه ملّاصدرا بیان نماییم..

ادامه مطلب...